Liveblog rechtszaak Richard de Mos | 'Het OM stopt niet... niet vanzelf' (2024)

DEN HAAG - Na drie weken zitting in het Haagse gerechtshof is het einde van de Haagse corruptiezaak in zicht. Richard de Mos en Rachid Guernaoui en het Openbaar Ministerie (OM) mogen woensdag opdraven om op elkaar te reageren en wordt het laatste woord gesproken door de raadsleden. Volg het hier in ons liveblog.

Zodoende komt er een einde aan deze zittingsdag. Volgens de voorzitter van het gerechtshof wordt er op vrijdag 21 juni, om 13.00 uur uitspraak gedaan in de zaak.

Dank voor het lezen van het liveblog!

'Wat ik het ergste vind is dat ik met mijn mailtjes en appjes mijn partners in de problemen heb gebracht, dat spijt mij het meest', zegt vastgoedondernemer Edwin Jansen met een snik in zijn stem.

'Mijn intenties zijn altijd goed geweest. U heeft maar weinig van mij gezien, maar ik hoop dat u ziet dat mijn bedoelingen goed zijn. De aantijgingen staan haaks op wie ik ben. Ik kan me heel erg voor iets inzetten, maar ik zou nooit iemand omkopen.'

'Ik besef me nu dat ik in die periode heel erg in de knoop zat.' Daarna vertelt Jansen open over zijn coachingstraject om hem uit zijn burn out te halen. 'Ik hoop dat u mij vrijspreekt zodat ik eindelijk aan mijn boek kan gaan beginnen', besluit hij

Zaadhof opent met een dankwoord voor het gerechtshof. 'Ik heb vier jaar geleden met mezelf afgesproken niet te verzuren', vervolgt hij. En daarom wil hij het OM niet aanvallen.

Hij houdt het bij zijn ervaring: 'Ik hoop dat niemand ooit hoeft mee te maken wat ik en mijn gezin hebben meegemaakt. Zonder enig verhoor, zonder persoonsdossier, tijdens een persverklaring naar buiten worden gebracht als lid van een criminele organisatie. Een uitstekende reputatie in een klap vernietigd. Ik heb me lang afgevraagd waarom het OM mij dit aandoet. Van zorgvuldigheid was geen sprake, ook in hoger beroep', zegt hij. 'Hoe kan een organisatie waar ik respect voor had, mij dit aandoen?'

Atilla Akyol, de oud-eigenaar van zalencentrum Opera, begint met een opsomming van zijn ervaringen met de gemeente als ondernemer. 'Er was maar een iemand die de telefoon opnam, luisterde en aan de slag ging om mijn problemen op te lossen. Dat was Richard de Mos.' Dat zou de reden zijn dat hij zich in ging zetten voor Groep De Mos/Hart voor Den Haag. 'En daarom word ik gecriminaliseerd.'

'Deze rechtszaak is een aanval op mij als persoon en ondernemer. Ik heb de Opera moeten verkopen, de opbrengst is gaan zitten in dit proces zegt Akyol. 'Klanten, vrienden en partners trokken zich terug door deze heksenjacht. Ik kan geen nieuw bedrijf beginnen, ik kom niet door de wet Bibob.'

Atilla Akyol besluit: 'Laat een ding duidelijk zijn, ik ben onschuldig en reken op volledige vrijspraak. Zodat ik weer kan doen waar ik goed in ben: ondernemen.'

Zijn broer Erdinç Akyol is wat korter van stof. Hij stelt voornamelijk vast dat het OM hem helemaal geen vragen heeft gesteld in het hoger beroep en maakt een korte opmerking over het verstrekken van de nachtvergunning. 'Dat wij die zouden gebruiken voor gokken, maar volgens mij is gokken verboden.' En daar laat hij het bij.

De Mos zegt in zijn laatste woord tot de raadsheren dat hij moet constateren dat het OM al jaren ombudspolitiek heeft 'gecriminaliseerd en beschimpt'. De politicus: ‘Het blijft hangen in het eigen gelijk en kiest voor een prestigestrijd in plaats van doen aan waarheidsvinding.'

Met grote gevolgen, zegt hij. Want vanwege de zaak zitten er geen wethouders van Hart voor Den Haag in het college. ‘We hebben daardoor nu dus een college dat deels bestaat uit partijen die verloren hebben en uit wethouders die fungeren als brokkenpiloot vanwege het onthutsende gebrek aan bestuurservaring.’ Volgens hem is dit dan ook ; per definitie dus een politiek proces'.

Ook tijdens het hoger beroep zelf is volgens De Mos veel misgegaan. Er zou zijn 'geknipt en geplakt' in het dossier.

Dit terwijl de zaak enorme gevolgen heeft. De Mos zou nog lang geregistreerd hebben gestaan als lid van een criminele organisatie. Daarvoor heeft het OM inmiddels excuses aangeboden. ‘Maar als mens, als volksvertegenwoordiger en als ondernemer kom ik nog dagelijks in zeer grote problemen door deze niet herstelde ernstige vorm van smaad en laster.’

Even overwoog hij daarom om uit de politiek te stappen. Maar dat deed hij niet. Reden? 'Ik hou van Den Haag en Den Haag houdt van mij! Het heeft lang genoeg geduurd dat de stad prachtige ideeën is afgenomen.'

De Mos kondigt vervolgens ook aan dat hij gewoon met mensen in een klankbordgroep zal blijven overleggen als hij niet voldoende kennis heeft van een kwestie. En hij blijft ook om donaties vragen 'om te concurreren met landelijke partijen waar het geld tegen de plinten klotst'. Want: 'Een Hagenees is niemands knecht en zit zeker niet in de zak van welke donateur dan ook.'

De Mos roept de raadsheren dan ook op om hem weer compleet vrij te spreken. Zodat hij kan werken aan 'het herstellen van mijn imago en reputatie, aan het vertrouwen en integriteit, beiden zo broodnodig in mijn vak'.

Het raadslid: 'Maar vooral dat ik eindelijk vol overgave weer kan doen waar ik enorm goed in ben: het met hart voor Den Haag bedrijven van ombudspolitiek en dienen van de stad die mij zo lief is.'

'Het OM stopt niet... niet vanzelf', zo begint oud-wethouder Rachid Guernaoui zijn laatste woord. Daarmee verwijst hij naar een campagne tegen huiselijk geweld. 'Al 4,5 jaar word ik gegijzeld door het Openbaar Ministerie. Mijn carrière is kapot gemaakt door het OM: ik kan binnen de overheid geen kant meer op.'

'Ik ervaar de zittingen waarbij ik me moet verdedigen als een taakstraf', vervolgt Guernaoui, waarbij zijn stem net niet breekt. 'De afgelopen drie weken heb ik gezien dat het OM niet bezig is met de waarheid, alleen hun waarheid. Het maakt ze niet uit wat ik, de anderen, de advocaten of de rechtbank hier over zeggen'.

'Ik zeg dit niet tegen het OM, ik zeg dit tegen u, leden van het hof. Ik weet dat u de slapeloze nachten, de tranen, de pijn, de stress niet kan doen vergeten. U kunt daar helaas helemaal niets aan doen. Wat u wel kan doen is zorgen dat het stopt. Dat nooit meer iemand kan zeggen dat wij iets verkeerds hebben gedaan.' En hij besluit nogmaals met de woorden: 'Het OM stopt niet... Niet vanzelf'.

De advocaat van Erdinc Akyol, Ed Manders, benadrukt nogmaals dat het onderzoek naar De Mos een verkeerde start kende. Het OM dook in de zaak nadat er geruchten waren dat in Den Haag nachtvergunningen zouden kunnen worden 'gekocht'. Dat bleek niet waar.

Toch zette het OM wel het onderzoek voort. Daarbij kwamen ook tips naar voren dat een andere wethouder in Den Haag een scheve schaats zou rijden, maar met die informatie is nooit iets gedaan, zegt Manders. Zijn cliënt is volgens hem aan niets meer schuldig dan het verzamelen van stemmen. Vrijspraak dus, vindt Manders.

Judith de Boer, advocaat van Edwin Jansen en Michel Zaadhof, betoogt dat het Openbaar Ministerie geen enkele relatie heeft kunnen aantonen tussen de giften van haar cliënten aan Hart voor Den Haag en een dienst die daar tegenover stond.

Advocaat Arthur van der Biezen voert nu het woord in de zaak van zijn cliënt Atilla Akyol. Hij komt terug op de 'goede bedoelingen' van zijn cliënt, waar het OM 'een kwalijk sausje overheen gooit'. 'En dan moet u uitzoeken hoeveel procent goede bedoelingen zijn geweest', zegt hij tegen de leden van het gerechtshof.

Van der Biezen: 'Als u naar het tijdstip van de betalingen kijkt, is er alleen een verband met verkiezingen, niet met het verkrijgen van vergunningen.' Met een lang betoog wijst hij erop dat De Mos en Guernaoui de vergunning uiteindelijk niet verstrekt hebben, maar de toenmalige burgemeester, Pauline Krikke.

'Maar die is niet opgepakt als een lid van een criminele organisatie', vervolgt hij, verwijzend dat dat in bestuurlijk Nederland 'absurd' zou zijn. Daarmee laat hij in de lucht hangen dat hij de aanklacht tegen zijn cliënt net zo absurd vindt.

De andere advocaat van De Mos en Guernaoui, Jordi L'Homme, neemt het stokje over van Plasman. Hij noemt uitdrukkelijk de punten uit zijn pleidooi waar het OM vanmorgen niet op terug is gekomen.

Bijvoorbeeld of de twee oud-wethouders 'redelijkerwijs hadden moeten vermoeden' dat de giften werden gedaan met het oogmerk dat er een wederdienst voor gedaan moest worden. Ook hij wijst erop, net als advocaat Teurlings, dat juridische professionals al jaren bezig zijn met uitzoeken wat wel en niet mag.

Over de schending van de ambtelijke geheimhouding, pleit L'Homme dat het niet verplicht is om eerst bij bijvoorbeeld ambtenaren informatie in te winnen. 'Zij voelden aan hun water dat er iets niet klopte, omdat het besluit onder stoom en kokend water genomen moest worden.'

L'Homme benadrukt nogmaals dat zijn cliënten alleen in het belang van de stad Den Haag wilden handelen toen ze enkele leden van hun klankbordgroep om advies vroegen. 'Met de uitspraak van het hof hopen De Mos en Guernaoui een punt achter deze zaak te kunnen zetten en zich met Hart voor Den Haag weer voor de stad te kunnen inzetten', besluit hij zijn betoog.

Nu zijn de advocaten Peter Plasman en Jordi L'Homme aan de beurt om hun cliënten te verdedigen: Richard de Mos en Rachid Guernaoui.

Plasman begint met een verwijt van 'napleiten' door het OM. Het zint hem niets dat de advocaat-generaal verklaart heeft dat de verdenking van deelname aan een criminele organisatie niet ten laste is gelegd zodat er 'tijdswinst' geboekt kon worden.

Het OM wees er vanmorgen op dat de vrijspraak daarvan nu onherroepelijk is. Maar Plasman vindt het vervelend dat er niet gezegd wordt dat die aanklacht is komen te vervallen, omdat het niet aan de hand was, maar vanwege 'tijdswinst'. Hij noemt het handelen van het OM hierbij 'zwalken'.

Dan komt Plasman terug op de positie van de politieke partij van De Mos en Guernaoui, dat Hart voor Den Haag door de rechtszaak en het hoger beroep 'jarenlang buiten spel is komen te staan'.

Teurlings komt terug op de redenatie die hij ook hield in zijn pleidooi: 'Hoe kunnen wij van burgers verwachten dat ze de wet begrijpen en er naar handelen wanneer juridische professionals het al niet eens kunnen worden.'

Ook hij komt terug op de boottochtjes, net als het OM vanmorgen. Waar Plooij namens het OM een decadent beeld schetste waarbij de tochtjes een waarde had van duizenden euro's, vat Teurlings het samen als 'varen met een oude boot'.

Teurlings drukt het gerechtshof op het hart niet alle ondernemers over een kam te scheren, maar zijn cliënt Dennis Buis alleen te beoordelen op wat over hem gaat. Daaropvolgend gaat hij in op de strafeis, die wel gelijk is aan sommige andere verdachten in deze zaak.

We zijn weer begonnen, iets na 13.00 uur. Advocaat Teurlings, die vastgoedondernemer Dennis Buis bijstaat, reageert op het repliek van het Openbaar Ministerie van vanmorgen. Hij begint zijn betoog met een opsomming van de zaken uit zijn pleidooi waar het OM vanmorgen niet op heeft gereageerd.

Teurlings komt opnieuw terug op een aantal andere ondernemers die ook de politieke beweging van Richard de Mos hebben gedoneerd, maar niet vervolgd zijn.

'Er staan zoveel donerende ondernemers in het dossier en sommigen doen ook verzoeken aan Richard. Ik laat in het midden of hij daar wat mee heeft gedaan. En dan zegt de advocaat-generaal dat er geen onderzoek is gedaan naar deze ondernemers, maar ze staan in het dossier. Het zijn echt gelijke gevallen', zegt Teurlings.

Het betoog van het OM is afgelopen. 'De zaak is niet behandeld vanwege prestige. Het onderzoek is integer uitgevoerd. Vanuit de opdracht om krachtig op te treden. De beslissingen om de verdachten te dagvaarden zijn ook niet lichtzinnig genomen', aldus de advocaat-generaal.

Om 13.00 uur wordt de zaak voortgezet, de voorzitter van het gerechtshof heeft de zitting geschorst.

Het OM gaat daarna in op de verdediging van vastgoedondernemers Jansen en Zaadhof. Het verwerpt daarbij de suggestie van de advocaten dat dit beroep een prestigekwestie is geworden. Volgens het OM heeft de verdediging onnodig harde woorden gebruikt, vooral gericht op de buitenwereld.

Wel erkent de advocaat-generaal dat er een paar 'kleine fouten' in het eigen pleidooi zijn gemaakt. Maar die zouden geen invloed op de inhoud hebben.

Een van de steeds terugkerende elementen is de bouwkraan die via Zaadhof aan Richard de Mos werd geleverd om een schuifpui over diens huis te tillen. Volgens de verdediging is die gewoon betaald door de politicus. Dat klopt, erkent het OM, maar pas na de invallen. En bovendien had De Mos er ook voordeel van.

Het OM gaat nu in op de argumenten van de verdediging van de ondernemers, zoals van de broers Akyol. De verdediging droeg aan dat Atilla Akyol - de voormalig eigenaar van zalencentrum Opera - met zijn donaties aan Hart voor Den Haag vooral zijn eigen politieke carrière van de grond wilde krijgen.

Dat is volgens het OM niet waar. Hij was wel degelijk uit op voordeel voor zijn zaak: het krijgen van een nachtvergunning zodat daar uiteindelijk tot diep in de nacht zou kunnen worden gegokt. 'Toekomstig voordeel voor zijn onderneming, speelde een grote rol in de giften.'

Daarna gaat hij in op de schending van het ambtsgeheim, waar volgens het OM dus sprake van was, maar de advocaten betwistten dat vorige week. 'Geheim is niet pas geheim als er "geheim" op een document staat. En dat de gedeelde informatie later openbaar is gemaakt doet niet ter zake', betoogt het OM.

Plooij haalt hierbij aan dat De Mos en Guernaoui als eerste naar leden van hun klankbordgroep zijn gestapt met informatie over de bouw van het latere Amare en niet eerst intern op zoek zijn gegaan naar meer informatie bij ambtenaren.

Was het voor De Mos en Guernaoui duidelijk aan welke regels zij zich moesten houden, als de hele zaak bij de rechter ligt om meer duidelijkheid te krijgen, om grenzen vast te stellen? Die retorische vraag stelt de advocaat-generaal aan het begin van het volgende blokje.

'Het gaat bij partijdonaties of het ook een gift aan een ambtenaar kan zijn en of die ambtenaar aan de voorkant kon weten dat ze er iets voor terug wilden.'

Dan gaat Plooij in op de manier van politiek bedrijven van de partij van Richard de Mos: 'Ombudspolitiek, direct opkomen voor de burger is prima. Daar gaat het niet om. Het gaat maar om één ding: laat de ambtenaar zich, al was het maar een beetje, leiden door die donatie? Zolang er geen enkel voor wat, hoort wat-aspect is, is er niets aan de hand.

'Ten tijde van de giften waren de vastgoedondernemers betrokken bij diverse projecten in Den Haag. Ze hadden daar direct en indirect contact over. Die belangen waren ook kenbaar voor de wethouders en van hen mag dan extra alertheid worden verwacht', gaat Plooij verder in de onderbouwing van de ten laste gelegde omkoping.

Dat het OM belang zou hebben bij de uitspraak in deze zaak, noemt Plooij 'pertinent onjuist'. Dat deze invallen en het onderzoek naar corruptie weerslag zou krijgen op de lokale politiek, daar was rekening mee gehouden. 'Maar welke gevolgen dat zijn, daar heeft het OM geen invloed op en die kunnen ook niet op het conto van het OM geschreven worden. Zo werkt het niet.'

'Dat de wethouders uiteindelijk zijn afgetreden was niet een doel van het OM', legt Plooij uit. Hij benadrukt dat het OM wel de uitkomsten van het lokale politieke proces heeft te respecteren. Wat het OM betreft hadden beide Hart voor Den Haag-wethouders pas hoeven aftreden bij een veroordeling. 'Deze zaak is geen prestigezaak, maar wel een principiële zaak', zegt Plooij.

Hij gaat ook nog even in op zijn eigen rol in het proces. Hij is in aanloop naar het hoger beroep vaak de crimefighter van het OM genoemd. 'De twee Advocaten-Generaal hebben de afgelopen jaren veel ervaring opgedaan in zaken als deze. Daarom zijn wij de vertegenwoordigers van het OM in deze zaak', zegt Plooij.

Partijdonaties op zichzelf zijn overigens niet strafbaar, zegt Plooij. Behalve wanneer iemand als oogmerk heeft om een ambtenaar om te kopen, om daar vervolgens zelf voordeel van te hebben. En dat is volgens de advocaat-generaal in deze zaak het geval.

Het Openbaar Ministerie erkent dat de vervolging schade heeft gedaan aan het lokale Haagse politiek. Maar dat dat de schuld is van het OM, werpt hij ver van zich. 'Het zijn de strafbare handelingen van De Mos en Guernaoui die de schade veroorzaken', betoogt Plooij.

Plooij gaat door over het idee achter de giften van ondernemer Buis aan de partij van De Mos. Hij wijst opnieuw op een mail waarin gezegd wordt dat de donaties van Buis geheim moeten blijven. Die mail kwam van een van de andere vastgoedondernemers: Edwin Jansen. 'Buis wilde via De Mos invloed op toekomstig beleid', betoogt de advocaat-Generaal daarom.

Tenslotte, gaat het OM op het punt van de verdediging in dat de donaties van Buis, van tienduizenden euro's, voor hem kleine bedragen waren. 'Het gaat bij de gift niet om de waarde van de gever, maar de waarde voor de ontvanger. Buis was de grootste donateur voor de Mos', zegt Plooij.

'De Mos en Guernaoui waren, voor en nadat ze wethouder werden, bezig met de belangen van Buis', zegt Plooij. 'Het was een betaling voor de toekomst en een bedankje achteraf.'

Ze beginnen met de zaak van Dennis Buis. Advocaat-Generaal Koos Plooij begint heel juridisch en technisch. Zo is dit volgens hem geen proefproces, ondanks dat het OM wel op zoek is naar meer duidelijkheid in wat wel en niet mag.

De advocaat van Buis had dat in zijn pleidooi ingebracht. Volgens de advocaat zou er daarnaast geen sprake zijn van willekeur in het vervolgen van Buis. Nogmaals wijst Plooij erop dat de donatie wat hem betreft gepaard ging met een verzoek om iets te doen waar Dennis Buis persoonlijk voordeel van had, dat was minder aan de orde bij andere donaties.

Ook haalt hij de boottochtjes aan en dat Buis daar alle kosten van betaald heeft en dat hij geen bewijs heeft gezien dat de kosten gedeeld zijn. 'De boottochtjes zijn een smeermiddel voor de relatie en bedankjes voor zaken die hij (Richard De Mos, red.) heeft gedaan', zegt Plooij. Hij berekent dat de waarde van zo'n boottochtje duizenden euro's moet hebben gekost.

Na de huishoudelijke mededelingen is de zittingsdag zowaar op tijd van start. Vandaag is zoals gezegd de repliek (de reactie van het OM op de betogen van de advocaten), de dupliek (de reactie van de advocaten op de repliek) en het laatste woord van de verdachten.

Richard de Mos en Rachid Guernaoui krijgen dan de kans om nog één keer voorafgaand aan de uitspraak iets te zeggen over de zaak.

Wat voor straffen werden er ook alweer precies geëist tegen de raadsleden en de vastgoedondernemers? Hieronder zetten we ze nog even op een rij. De zitting zou om 10.00 van start moeten gaan.

Vorige week dinsdag eiste de advocaat-generaal de volgende straffen:

Vandaag is het de laatste zittingsdag voordat het gerechtshof uitspraak doet in het hoger beroep van Richard de Mos, Rachid Guernaoui en de vastgoedondernemers. Vorige week werd de strafeis uitgesproken door het OM, gevolgd door het weerwoord van de advocaten.

Het Openbaar Ministerie zette in op 'omkoping' bij de strafeis, met een lagere straf dan in de eerste aanleg werd geëist. Terwijl de advocaten vonden dat het OM 'zich kapot moet schamen'.

Radio West